بررسی وضعیت گفتگو در مدارس دخترانه شهر کرج

گفتگو و بررسی وضعیت آن در مدارس، بحث اصلی پایان نامه حاضر است. دلیل پرداختن به مفهوم گفتگو را باید در اهمیت آن در ابعاد گوناگون جستجو کرد. پیش از هر چیز، گفتگو از دیرباز و نزد متفکرین و فیلسوفانی چون سقراط و افلاطون، و از ددید بسیاری از متفکرین معاصر از جمله گادامر و هابرماس، بهترین راه رسیدن به حقیقت به شمار می رود. در فرآیند گفتگوست که روزنه های جدیدی رو به حقیقت برای بشر گشوده می شود و انسان می تواند گامی جلوتر به سمت حقیقت بردارد. از سوی دیگر، گفتگو پیش شرط تحقق آرمان دموکراسی در جوامع به شمار می رود. هر جامعه ای که خواهان دست یابی به دموکراسی و اجتناب از خشونت در جامعه و درگیری های ایدئولوژیک، قومیتی، مذهبی و سیاسی باشد، ناچارا باید گفتگو را محور اصلی توجه خود قرار دهد و با در نظر گرفتن آن به عنوان یک توانایی، به دنبال آموزش آن به شهروندانش باشد. همین مساله، یعنی لزوم آموزش مهارت گفتگو، به عنوان یکی از مهارت های شهروندی است که اهمیت نهاد آموزش و پرورش را به عنوان یکی از اصلی ترین متولیان آموزش مهارت های شهروندی یادآور می شود. پژوهش حاضر تلاش کرده است تا با استفاده از روش مطالعه موردی، و با به کارگیری تکنیک های مشاهده و انجام مصاحبه های نیمه ساخت یافته، ویژگی های گفتگو در مدارس دخترانه شهر کرج را بررسی کند و سپس با تکیه بر همین ویژگی ها، میزان تفاوت و شباهت نوع گفتگوی غالب در مدارس را با گفتگوی انتقادی به عنوان ایده آل ترین شکل گفتگو، نشان دهد. نمونه گیری برای انجام مصاحبه و نیز حضور در کلاس های درسی، صرفا بر اساس دسترسی انجام شد، چرا که مدارس به شدت با حضور محقق در کلاس ها و یا انجام مصاحبه با معلمین و دانش آموزان مخالفت می کردند. بر مبنای یافته این پایاننامه می توان گفت که سلطه فرهنگ کنکوری و کنکوری شدنِ تمامیت آموزش و پرورش در ایران، مقوله فهم (understanding) در آموزش را به مقوله حفظ (memorizing) و در نهایت به مقوله تکرار و یاد آوریِ (remembering) مقوله های کلیشه ای تقلیل داده است. از سوی دیگر منطق آموزش کنکوری در مسیر بازتولید منطق سکوت و اطاعت و جامعه آموزشی غیر گفت و گویی گام بر می دارد. نتیجه ایجاد جامعه ای از شهروندان خواهد بود که از گفت و گو بر سر مسائل مهم ناتوان خواهند ماند و منطق اطاعت و تبعیت وانمودی را اتخاذ خواهند کرد. وانمودی به این دلیل که الگوی کنکوری آموزش نشان داده است که افراد ارزشها را در خود نهادینه نمی کنند بلکه تنها آنها را بر حسب اهداف استراتژیک خود بکار می گیرند. به این معنا ایدئولوژی نه در مقام ایدئولوژی بلکه در مقام داده و اطلاعات به خاطر سپرده می شوند. کلید واژه ها: گفتگوی انتقادی، گفتگوی نمایشی، فرهنگ سکوت، جامعه غیر گفتگویی، تبعیت وانمودی، کنکوری شدن